Bizkileta urteera Iruñea-Sorauren

Urtero lez, udabarri etorten daku egunek ordu batez luzatuz. Egunotako tenperatureak 15ºC tik gora ibil dire Iruñeatik eta bizkletari aramusariek kentzeko garaia heldu da. Iruñeatik Burlatara doan Beloso aldatsaren beheko partean, "Argako parke flubiala" geituten dan bidegorri dau inte. Bidegorria berez, Barañainen deko hasikera, handi yoten da Iruñeara Errotxapeati, Burlatara ondoren, gero Atarrabiara eta Uhartera azkenekoz. Uharte eta Atarrabia artean, sahiesbidea deko bideogorrik. Uharterantz yonda, Esteribar-en sartzen da. Ollokitik, Zabaldikara eta akabaten da Irotzen.  Bestea ordea, Atarrabiatik, Arrera doa Ezkabarteko bailarara sartunda. Arreti Orikainera eta Sorauren herri txukunean akabaten da.

Guk geur eiñ doguna bigarreneko bide da. 
Urteeraren datuak:
Kilometroak: Iruñea-Sorauren: 13'5km
Desnibela: 100 metro, oso suabea da, ez deko inolako aldatsik.
Denborea: Urteko lehenengoko urteera izanda, suabe yon gare. Soraurenera, 13'5km, 45 minututan ein dogu. Sasoi honagaz eta ganora apur beteaz, 30minututan eiñ leike Soraurenenrako 13'5kilometroak. 

Burlatako zubia

bidean dauzen panelak

Atarrabiako Batana

bidegorria ezkabartetik

Soraureneko frontoia

Soraureneko kale naguasia

Dolüz adio erran zauzte Maskaradei

Aurtengo Maskaradak prestatzeko arduradun zan Zuberoako Santa Grazi herriak, hameti aurrera itekoak ebezan saioak berton behera iztean erabaki daure. Badira bi aste, hiru maskaradarien sendi baten heriotza gertatu zela. Dolua zela medio, Irurin eta Urdiñarben (Zuberoa) itekoak ziren saioak berton behera utzi euriezan. 

Egoera aztertzeko, asteburuan bildu ziren arduradunek eta hameti aurrera itekoak eukiezan saioak berton behera iztea erabaki daurie.

informaziño giau:
http://www.dantzan.com/albisteak/zuberoako-maskaradak-bertan-behera-geratu-dira

2011ko martia

Mendiak bide, mundua ezetu

Saioa 1.419m

Saioa mendia, beran uzen bereko mendi lerroari uzena emoten dotze, Belate eta Artesiaga portu artean. Honek mendik, borobiltsu dire kaskoan eta pagadi eta ariztiz josiak dauz 1000-1200 metro ingerura arteko lantzarretan.
Artesiagarako kamiñoti Saioa ingeru. (valledebaztan.com)-etik hartua
Baztan bailarako mendi altuena dogu Saioa eta Autzagaz (1.306m) batera, bailarako mendi inportanteena bilakatu da. horregatik, inguruko mendi bisitatuenetarikoa dogu duda barik Saioa. Gailurrera iyoteko jendeak erabilten dauen bidek oso eskaxak dire, Artesiagakoa (Baztan aldetik) eta Belateko portutik doana(Ultzama). Halan da bere, mendi honen tamaña ikusgarri da, eta dekozen aukereak askoz bere interesanteagoak dire. Marin zubitik 1.200 metro gorago ikus lei Saioaren tontorra, Iruritatik bost orduko ibilbidea eta 1200 metroko desnibela inte igo lei bere tontorrera. Beraz, Artesiaga eta Belateko bideak erabilienak badirez bere beren desnibel txikerragatik, aukereak asko dauz gailur hau zapaltzeko.
Saioako mendilerroan dagozen beste mendi batzuk aipatzearren, Okolin, Abartan, Zuriain, Gartzaga... dana politak eta erakargarrik.

IGOERA DATUK:

DENBOREA: Artesiaga portutik egin dogu bidea. liburuk 1h30minutuko iyoera dala esaten badosku bere, ordu baten problema barik iyo lei. geuk, 50min baino eztoguz ber izen. bajateko, 30minutu.
DESNIBELA: Artesiaga 984m-Saioa 1.419m= 435m
BEHARREKO MATERIALA: ez da ezelango material berezirik behar.
ZAILTASUNA: egun argi bategaz, ez deko konplikaziñorik. Lanoa sarten badan, gatza izen lei pagadia igaro eta geroko lantzarretan ibiltea.
DESKRIBAPENA:
Irurita (Baztan) eta Eugi (Esteribar-Aldude) lotzen dauen karreteraren goiko partean emoten deutsegu hasikera gaurko ibilaldiari, Artesiaga portuen, 984metrotan. autoak baztarrean parateko leku dau. Hameti koixuten dogu Saioara eroango gaituen pista zabala.
Saioa parkinetik
lelau esan doten lez, bastante jende hurbiltzen da mendi hontara eta parkinean auto bastante dauz. Pistatik gora iten dau bideak malda ez oso gogrrak igaroz.
Pista pagadira sartzen da
Pistatik 20 minutu igaro eta gero, pagadi txiker baten sartzen gara Sagardegi leporaino eroango gaituena.


Pagaditik urten bezain laster, dekogu eskoietara bide bat, ta a koixituz Sagardegi lepora heldu geinke arinago.
eskoietako bide koixiten dogu
halan da bere, pista segituta, apur bet buelta giau emonda, leku bardinera aiegaten gara 5 minutu giau erabiliz. aldatsak gogortu iten dire eta giharrak istutu iten doguz Sagarderaino.
Sagardegi lepotik, gailurra ikusten dogu 200metro ingeru gorago.
Sagardegi lepotik Saioa
geratzen dakuzen 200 metroko lantzarra oso gogorra da, 200 metroko desnibela 15 minututan iten dalarik. Izerdi apur bet botata, tontorrera aiegatu gara 50 minutu eta gero.
Tontorra atzean Baztango mendik

gailurretik dauzen ikusgarrik onak dire norabide dustiten. ifarrera, Autza, Gorramendi, Alkaxuri, Ifar mendebaldera Larun eta Aiako Harriak, mendebaldera Saioaren beste mendik. Ekialdera ostera, Adi, Urkulu, Auñamendik, ...



mendi iyoera polita, apur bet gogor ein dogu gelditu barik ikusite laburra zala.

Urkulu 1.419m

Sarritan gatza da paraten ze mendi ingerun Auñamendik dekozen hasikera. Batzuk Aiako Harrietan dauela diñoe, beste batzu Larunen, inguruko "bertze" batzuek Izpegin... ta beste batzuentzat Orreagan... Urkulu, seguro, Auñamenditan dauela inte. Seguru Jaizkibelen deukiezela hasikera!
Ortzantzurietatik Auñamendik

Barriz bere Auñamendietara hurbildu gara mendi urteera iteko. Orbaitzetako Olatik aurrera doan Azpegi lepoan kotxea itzita, Urkulu mendira iyo gara igoera azkar eta garbi bat inte. Apur bet lotsa emoten dozte hameti ez nazela aurreti egon. Zelan izen lei posible Mont Blanc, Vignemale, Midi legezko mendi iyota eukitea ta etxe ondoko mendi eder honeri bisitari ez itea aurretik? Sarritan leku barrik ezagutzeko grinak bultzatuta edo, beste mendi lerroetara yoten ei gara, eztakit erantzun zuzena dan... Lotsa sentidu neben bai, Auritzperritik Orbaitzetara doan errepidean sartundakoan, sekulako parajeak! maite ditut maite gure bazterrak kantatuko leuke Mikelek.

Aribe, Garralda, Orbara igaro eta Orbaitzeta herri txukunera aiegaten gara. hametik aldatsan gora doan karretera koixiten dogu ta 10 minututan Orbaitzetako Olan gagoz. Elezan atzeko partetik Azpegi izeneko aterpetxe ingerura eroango doskuen errepide (hasikeran pista da) koixuten dogu. karreteran ezkerretara dau inte aterpe, á hori atzen itzi ta gora iten dogu kamiñoti. Pagaditi urten ta paraje ikus lei señale. berton itzikogu kotxe bueltari hasikera emoteko.

IGOERAKO DATUK;
DENBOREAK: azpegitik egun garbi bateaz ta edur barik, ordu baten Urkuluren gailurrean gauz.
DESNIBELA: Azpegi 1.022m - Urkulu 1.419m :420metro. aldats bastante politak dauz pagaditik urtetean.
MATERIALA: eztau ber ezelango material berezirik.
ZAILTASUNA: erreza. aldats apur bet gogorrak ta haitza akaberan, baie konplokaziño barik.
DESKRIBAPENA:
lelau esan doten lez, Azpegiko aterpe itzi dogu atzean ta kamiñoti 300-500 metro giau eiñ doguz kotxeagaz seinaletaraino. berez, iyoera aterpetik hasten badan bere, kotxea eta Aterpearen arteko distantzi, oinez 2 minututan ein lei.
Kotxea eta atzean Urkulu ingeru
Lantzarretik behera iten dogu erreka gurutzatu eta Sorholuze-ko leporako bidea erakusten doskun seinalera hurbilten gara.
seinalea
Pagaditik iten dau bidek eurrera, eurrera baino gora iten dau bideak, bastante aldats suabeti.
pagadia
20 minutu pagadian igarota, irekiten da eta 5 minutuz aldats fuertea iyoz, sorholuzeko lepora aiegaten gara. hameti paraje, trikuharrik ei dau. Diñot ei dauzela, ze geuk ez genduzen ikusi, baie lepotik paraje dauz liburuaren esanetan.
Sorholuzeko lepoti paraje
lepoa, Behe Nafarroan gauzela gogoratzen dosku. hameti, eskoietara iyo ber gara Urkulun aurreko gailurra ikusten delarik. eztakit zelan dekon uzena a mendik.
lepotik ezkerretara begituta
Bidea bastante logikoa da hameti. Lantzarreti gora in ber dogu, haitzartera hurbilduz. hasikera beten, pentseu gendun goiko argazkian ikusten zan mendi Urkulu zala, baie horren atzeko da.
Txangoa mendia igoeran
Haitz ingerura aiegata, eskuek poltsikotik atara ta 10 metroko trepadatxu sinple sinplea iyoten dogu.
Haitz ingerua
haitzetan edurre mantentzen zan
Haitzak igarota, Urkulu ikus lei Iparraldean.
ni atzean Urkulu dekodala
Urkuluko gailurrean, edo kaskoan hameti geituten dautzen lez, erromatar dorre baten arrastok dauz. Ponpeyo cesar-en garaiko ei da, Auñamendien beatoki ederra erromatarrentzat! hameti gailurrera 5 minutuko ibilaldi dekogu.
Urkuluren gailurra
kotxera barriz bere bueltateko, bide bardina erabiltzen dogu, 40 minutu erabiliz, di-da baten. apur bet jan eta gero, Orbaitzetako Olara hurbildu gara. erabarriten dabiz, halan da bere ikusgarri da. mendeetan zehar armak iten euriezan hamen. 36ko guduan urten ziran hameti azkaneko armak. Argazki batzuk:

Mearondo 1.080m

Eguerdi partean gendun lañoa altxatu dau eta egun polita lotu da Iruñean. Birritan pentsatu barik, etxera yon naz, bazkaldu, motxila prestatu eta mendire!

Gaurkoan edurrik ez, pare bat orduko bueltatxu bet aste erdiko agobioa kentzeko. Erroibarren, (Iruñeatik 30 km-tara), Biskarreta-Gerendiain herri ganean, Adi mendi multzoko mendi baxuenak eta borobiltsuenak dauz inte. haien artean apalena, Mearondo, 1.080 metrotakoa. Mendia herriti bertatik paraje ikus leike, gailurrean antena haundi itsusi dekona.

IGOERA DATUK;

DENBOREAK: Biskarretatik gailurrera, 45 minutu.
DESNIBELA: Biskarreta 770 metro eta gailurra 1.080metro: 310m
MATERIALA: ez da material bereziren beharrik, paseotxu bet da.
DESKRIBAPENA:
Biskarreta herrian kotxea behin itzita, karretera kurtzetu ta transformadoreti pasetan dan pista koxitu iten dogu.
Biskarreta atzean izten dogu
pistan ez dau galtzerik. arbola artean gora iten dau pistak oso malda suabe batetik, konplikaziño barik.
Pista
Pista honek, Mugardi geituten dautzen lepora eroaten gaitu, Mearondo eta Bagoandieta mendiak separatzen dituena. Pistaren eskumatik jota, Mearondoko tontorreta aiegatuko gara 10 minututan.
Pista lepora aiegatzen
Mearondoko gailurrean dauz bista bastante onak, bataz bereOrtzantzurieta, Astobizkar eta Urkulu aldera. Mendilerroaren mendi garainea ikus leike, Adi (1.459m).
Urkulu ingurua

Gailurretik Erro ibarra

ibilaldi polita, laburra eta ezelango konplikaziño bakoa.

Aralar: Irumugarrieta 1431m eta Beldarri 1403m

Atzo zapatua (Martiak 5), Aralar ingurura hurbildu nintzan mendi urteera egiteko asmoagaz. Lekunberri herritik, koxitu egiten dogu Aralarko San Migelera doan errepide. Baraibar herri txikerra igaro eta 13. kilometroan, Guardetxera heltzen gara. parkin haundi deko Guardetxek.
Guardetxeko parkina

Aralar, 200km karratu dekozen mendilerroa da eta Nafarroa eta Gipuzkoa artean dau inte. Iparraldean, gipuzkoako goierri bailaragaz deko muga, ekialdean Araitzegaz, hegoaldean burundagaz (Sakana, Nafarroa) eta mendebaldean Ataunegaz.
Intzako dorrea edo Irumugarrieta da bere tontorrik garaiena, geur bertara hurbildu gara.Lizarrusti eta Azpirotz mendate artean dau kokatuta eta kantauri eta Mediterranio isurialdeen arteko muga iten dau. Trikuharriz jositako mendilerroa da Aralar, gure historiaren parte garrantzitsu gordetzen dau bizirik.

IGOERA DATUK:

DENBOREA: udako egun baten, edur barik, guardetxetik baso akaberara 1h15' tan egin lei. lantzarrak hasten direzan lekutik, Irumugarrieta tontorrera, beste 1h15'.
atzo eiñ naben denporea, bastante edur egoalako luzatu zan. Guardetxetik tontorrera, 2h45' ber izen nebezan. A tontorra atzean itzita, Beldarrira 10 minutu baino eztekoguz.
DESNIBELA: 400metro. eztau aldats gogorrik.
MATERIALA: ez dau ezelango material berezirik ber.
DESKRIBAPENA:
guardetxeko parkinetik, pistak gora iten dau haundi haundi inolako problema barik. edurre dauenean, pistaren iskin batetan ipar eskietarako arrasto iten da, beraz a ez izorratzen saiatu ber gara. parean, raketentzako arrasto moduko dau. Aralarren bildu gintzen ehundaka pertsonen artean, uste dot bakarrik nintzala eski edo raketa barik. asike neri toketu daten edurreta hondoratzea.
bikote bat raketekaz
pistak gora iten dau beraz, ordu eta erdiz. ez deko aldats gogorrik eta bastante azkar iten da bidea. 40 minutu igaro doguzela, basoa irekitzen da apur bet eta aukere emoten dosku Irumugarrieta ikusteko.
Asau, oso asago, Irumugarrieta.
ostabere pagadire sarten gara. handi gitxira bidegurutze dekogu.
eskiatzaileak
Eskoietako kamiño koixu iten dogu ta a bidegurutze igarota 20-25 minututara basoaren akaberara aiegaten gara. lantzarretara igarota, edurre gitxiago da eskertzen dot, sekulako egurra jasan dot basoan. mendebaldera, Aizkorri eta Aratz ingeru ikus lei, bason atzoko partean, hegoaldera, urbasa eta Andia.
basoaren atzeko partean, San Donato
bideak Errenaga gailurretik igarotzen da. gailurra atzean itzita, aldatsan behera goz. behean, beste bidegurutze dekogu. ezkerretara Igaratzarantza yoteko ta eskoietara, irumugarrieta eta "Malloak" izeneko tontor multzora yoteko. azkaneko hau koixu iten dogu eta han goian ikus lei tontorrak, irumugarrieta altuena eta ezkerretara, Beldarri.
Irumugarrieta eta Beldarri

azkaneko argazki atarata dauen lekutik tontorrera 40 minutu dauz. ez deko galtzerik, bidea oso markaute dau eta edurreta arrastoa garbia da.
Irumugarrieta 1.431m
gailurretik dauzen bistak inkreible dire. Igeldo Donostian, Txindoki Ganbo etab mendebaldera, urrunago Aizkorri eta Aratz, Ipar ekialdera auñamendik, hegoaldera San Donato ta ingeruk...
Ganbo, Txindoki...



Irumugarrietaren gailurretik, Ekialdera, Beldarri mendia ikus lei oso paraje. hamr minutu ingeru ibilita tontorrera aiegaten gara.
Beldarri gailurrean

Guardetxera buelta leku bardinetik, 1h30minutu ibili ta gero. egun izugarri ona nahiz eta jende larregi egoan mendian.

Ireber 1.204m eta Ernaitzu 1.197m

Astelehenetik aurrera eguraldik botatako edurre apur bet zapaltzeko asmoagaz Basaburuako (Nafarroa) bailarara hurbildu gara. ikus gendun edurre astelehenean Iruñean botaten, baita martitzetzean bere, asike mendik edurrez josiak behar leikie.

Ireber mendigunea, Iparraldetik Ezkurra bailaragaz iten dau muga ta hegoaldetik ostera Basaburuagaz. Belate eta Azpirotz mendateen artean dauzen mendi garaienak direz. mendi honek, kantauri eta mediterranio isurialdeen arteko muga bere badire. Ireber mendiak kaskoan haitza deko eta Ernaitzuk ostera, lantzar altu bet baino ez da. Euren artean Sobresate lepoa dau, pagadi eder baten ingerun.

Halan da bere, Ultzamako herrietan edur arrastorik ez, Basaburuan ezta... apur bet dezepziño. Beruete herritik gora hasten da Iontza izeneko lekura karretera. A kamiño koxituta 3 kilometroz kotxeentzako parkiña dau. kilometro bat inte eukin barik, kotxea borda baten ondoan paratu behar izan gendun, karretera edurrez beteta egoan ta kotxeagaz aurrera iterik ez zegoan.
karretera ei zana

beraz, karreterako partea oinez ein ber izen gendun. 3 kilometro ingeru oinez, ganera, edurre egoan lez, bidegurutzetan sarri galdu gintzen.

IGOERAREN DATUK:

NON: Beruete herritik urteten da errepide Iontza izeneko gunera. berton, borda bet dau inte. hamen hasten da iyoera.
DENBOREA: Iontzatik, Ernaitzura 45 min. Ireber-era, beste horrenbeste.
guk eiñ gendun Ireber iyo, gero Ernaitzure ta bi mendien arteko lepora itzuli ta handik Iontzara.
guk, edurretan arrasto ireki behar izen gendun eta ia ia herritik hasi gintzen. geure ordutegia izen zan ondorengoa: Kotxea Iontza, 1h30min. Iontza Ireber 30 min (bidetik kanpo, lantzarrean gora). Ireber Ernaitzu 30 min. Ernaitzu kotxea ordu 1.
DESNIBELA: beruete 695m- Ireber 1.204m: 505 metro ingeru.
MATERIALA: bastoi parea Ireber gailurreko haitzetan hobato ibilteko.
OHARRA: iyoera Beruete herritik beratik itea gomendatzen da, ibilaldi polita ta interesgarriagoa.

DESKRIBAPENA:
lelau esan doten lez, edurrek ez euskuen itzi giau gora iten kotxeagaz ta baztar baten paratu gendun 306 zaharra. kotxetik urten ta bentiska fuertea hasi zan geure ganera.
kotxea itxite baztar baten

errepidea ensegida hasi zan aldatsean gora eta lelauko momentutik arrastoa irekiten egon behar izan ginen. errepidean pilatutako edurre ez zan asko, 15-25 zentimetro ingeru. Iyoera deskribaten dauen liburuk, ez diño ezer bere kamiñoaz, ta apur bet galduta ibili ginen ordu batez Iontza zalako hori topatu nahiean. borda bet ikusten gendun ta... "hori izengo dok Txo!!", ta keba, geldiro-geldiro altuera irebaziz hasi ginen. Iontzara heldu ginen ta gu konturatu bere ez. aurrera bota gendun 15 bat minutuz. konturatu ginenerako, barriz buelta emon behar.
Iontza ingerun Lizarrak dauz.

Iontzara behin aiegatuta, kamino segidu gendun GR12a zan. marka zuri eta gorriekaz. 10 minutu ta gero, hesi batera heldu ginen, bertan hasten zen berez benetako iyoera. (1000 metro ingeru)

hesia igarota, bideak egiten dau aurrera Sobresate leporaino. gu ordea, hesia igaro bezain laster, ezkerretako lantzarretik gora hasi ginen. sekulako egurra emon geuntsen, edurre gerriraino noizik behinean. pala latza.
Palaren hasikera, pagaditik urteten.
pala honek, eroaten gintuen zuzenean hesitik Ireberreren gailurrera. 25 minutu gogor eta amaiezinak hor nonbait ere.
guk, hasikera batean, ez genekien inondik bere a goiko hori gailurra zanik bere.
haitzera heldu aurretik.

haitzartean, edurre sakona itzi ta izotza topatu gendun. eskerrak pioleta gendula apur bet laguntzeko. haitzeko 25 metro igarota, aurrez aurre gailurragaz ein gendun topo. Azkanean!
Ireber gailurrean

krestatik aurrera eginez eskumatara, leporako bidea hartu gendun. kontu apur bategaz ze izotza egoan. lepora 10 minututan bajatu ginen, ta bertatik Ernaitzuko lantzarretik gora egin gendun, bide oso logiko batetik.
Ireber Ernaitzutik
edurrek paraje ederrak sortzen ebazan
arbola gailurretik gertu
Ernaitzuren gailurraedurretan aurrera Iontzarantza bueltan